Wysłane przez moderator w
Kw. 17, rz. 1 av. des Polonais, g. 24 od początku kw.
Leon Stempowski (1794-1855) marszałek powiatu uszyckiego, uczestnik powstania listopadowego na Podolu, emigrant, członek komisji Konfederacji Narodu Polskiego, współzałożyciel i pomysłodawca polskich grobów zbiorowych w Paryżu.
Urodził się w powiecie uszyckim na Podolu. Syn Kazimierza i Joanny z Ilnickich. Jego ojciec rozwijał swoją karierę jako wojskowy. Leon Stempowski miał ośmioro rodzeństwa. Przygotowywał się do zawodu jurysty. Po śmierci ojca odziedziczył razem z bratem Wincentym Strugę, Strużkę i Szczerbowiec w powiecie uszyckim. W 1826 roku został marszałkiem tegoż powiatu. Po wybuchu powstania listopadowego Stempowski zaangażował się w organizowanie powstania na Podolu. W kwietniu 1831 roku wybrany został na naczelnika powstania powiatu uszyckiego. Po stłumieniu powstania Stempowski trafił do niewoli. Skazano go na zesłanie do kopalń nerczyńskich na Syberii. W czasie wywózki udało mu się uciec i dostać do Galicji, gdzie dotarł także jego brat Wincenty. W ucieczce pomógł mu ksiądz Romanowski. W październiku 1832 roku wyjechał do Francji, gdzie poświęcił się działalności politycznej. Jego majątek na Podolu, podobnie jak i jego brata Wincentego, został skonfiskowany w 1836 roku. Tego samego roku Stempowski został członkiem komisji Konfederacji Narodu Polskiego. Za podpisanie odezwy KNP dotyczącej prawa emigrantów do zabierania głosu w imieniu Polski został zmuszony do opuszczenia Francji. W maju 1836 roku udał się do Londynu, gdzie przebywał przez krótki czas. W 1837 roku wyjechał razem z bratem Wincentym do Belgii. W roku 1838 wrócił do Wielkiej Brytanii, skąd w 1840 roku powrócił do Paryża. Był współzałożycielem Towarzystwa Wychowania Narodowego Dzieci Wychodźców Polskich, które założyło Szkołę Polską w Paryżu. W 1843 roku dokonał zbiórki pieniędzy na koncesję wieczystą grobu pułkownika Piotra Łagowskiego na cmentarzu Montmartre. Stempowski był też autorem wspomnień o Łagowskim zatytułowanych Żywot Piotra Łagowskiego, które zostały wydane w 1845 roku w Paryżu. Angażował się całym sercem w ratowanie polskich grobów. W 1844 roku dzięki jego działalności powstały w Paryżu polskie groby zbiorowe. Zmarł w Paryżu 25 III 1855 roku. Został pochowany na cmentarzu na Batignolles, skąd w 1856 roku trumna została przetransportowana na cmentarz w Montmartre.
Mateusz Bulkowski
Student Informacji Naukoweji Studiów Bibliograficznych UW
